Ayasofya Hürrem Sultan Hamamı

İstanbul'da Ayasofya Müzesi ile Sultanahmet Camii arasında yer alan Türk hamamı; Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan tarafından, Mimar Sinan'a 16. yüzyılda (1556 – 1557) Aya Sofya'nın yanına, 532 yılında tamamen yıkılan tarihi Zeuksippos Banyoları'nın bulunduğu yere inşa ettirilmiştir.

1910 yılına kadar aktif olarak kullanılan hamam, uzun yıllar kapalı kalmıştır. Sultan Ahmet cezaevinin dolu olduğu zamanlarda mahkumların da tutulduğu hamam, dönem dönem kağıt deposu ve benzin deposu olarak da kullanılmıştır. İstanbul’un abidevi eserlerinden olan Ayasofya Hürrem Sultan Hamamı 1957 – 1958 yıllarında onarılmış ve 2008 yılına kadar kamuya ait halı satış mağazası olarak kullanılmıştır.

Klasik devir Osmanlı hamamları üslubundaki yapı, çifte hamam şeklinde ve 75 m uzunluğundadır. Bu hamamda, Türk hamam mimarisinde bir yenilik olmak üzere ilk defa kadınlar ve erkekler kısmı aynı eksen üzerinde yapılmıştır.

2008 yılı itibariyle yap – işlet – devret modeliyle işletmeye alınan Ayasofya Hürrem Sultan Hamamı, dev bir yatırımla aslına uygun olarak restore edilmiştir.

Özgün yapısını 450 yıldır koruyan Ayasofya Hürrem Sultan hamamı, Türk hamam mimarisinde bir çığır açarak kadınlar ve erkekler kısmının aynı eksen üzerinde yer aldığı ilk yapı olma özelliğini taşıyor. 1556 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan hamam; çifte hamam şekli ve 75 metre uzunluğuyla klasik dönem Osmanlı hamam mimarisinden ayrılıyor. Erkeklerin soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinin, kadınlar kısmının sıcaklık, ılıklık ve soğukluk bölümlerinin takip ettiği hamamın tüm kubbeleri kurşun ile kaplı. Ayasofya Hürrem Sultan Hamamı’nın restorasyon projesi, tarihi eser restorasyonunda uzman bir isim olan Kocaeli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Görevlisi Mimar Tevfik İlter tarafından yürütüldü. Alanında uzman akademisyen ve profesyonellerinden oluşan disiplinler arası ekibin aylar süren çalışmasının ürünü olan restorasyon sürecinde Hamam’ın orijinal mimarisinden hiç taviz verilmedi; Türkiye’de ilk kez kullanılan malzeme ve teknolojik sistemlerden yararlanıldı.